بررسی راهبردهای مترجمان در ترجمه تابوهای زبانی و فرهنگی غربی در دوبله فیلم های انگلیسی زبان به فارسی

زبان به همان نسبت که به عنوان ابزاری برای بیان افکار و ایجاد ارتباط به کار می رود، می تواند به عنوان ابزاری برای ممانعت از طرح و انتشار عقاید، افکار و ایدئولوژی های خاص به کار گرفته شود. یکی از مصادیق این امر تابوها هستند که ریشه در جهان بینی و باورهای ملل مختلف به مقوله ای خاص دارد و انتقال آن در قالب ترجمه می تواند مشکلات زبانی و فرهنگی زیادی را به وجود آورد. از آن جایی که محصولات سینمایی یکی از مجاری اصلی انتقال عناصر فرهنگ محور از جمله تابوها محسوب می شوند، موضوع ترجمه این محصولات در قالب زیرنویس و دوبله از اهمیت والایی برخوردار است. با این حال، تا به حال تحقیقات چندانی در این حوزه انجام نگرفته است. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی توصیفی دوبله فیلم های انگلیسی زبان به فارسی راهبردهای مترجمان در ترجمه تابوهای زبانی و فرهنگی غربی را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور، دوبله فارسی 3 فیلم معاصر انگلیسی زبان انتخاب و پس از مقایسه آن با نسخه اصلی، راهبردهای مورد استفاده در ترجمه تابوهای آن بر اساس دسته بندی 8 گانه شریفی از انواع تابوها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در ارتباط با تابوهای زبانی، یافتن معادل تابو و جبران و در مورد تابوهای فرهنگی، دستکاری و تغییر و استفاده از معادل های غیرتابو رایج ترین راهبردهای مورد استفاده مترجمان در دوبله تابوهای غربی به فارسی هستند. البته میزان استفاده از این راهبردها در موسسات خصوصی دوبله و صدا و سیمای ملی ایران تفاوت دارد و رسانه ملی برخلاف موسسات خصوصی بیشتر گرایش به استفاده از راهبردهای تعدیلی و غیرمستقیم در ترجمه تابوهای زبانی و فرهنگی غربی به فارسی دارد.